Een blog geschreven in samenwerking met Mylène Bouwman van Destudentondernemers.nl
Het maken van een goede vragenlijst is ontzettend lastig. En deze dan ook nog goed online krijgen blijkt vaak een struikelblok. Zonde als daardoor niet de juiste informatie bij de juiste groep wordt achterhaald. Een van de mogelijkheden die (te) weinig wordt gebruikt door mensen die hun eigen vragenlijst uitzetten (bijvoorbeeld studenten en kleine bedrijven) is het maken van routes. Verschillende routes door een vragenlijst heen voor verschillende groepen respondenten. Terwijl dit juist zorgt voor kwalitatief goede informatie en een respondent die enkel vragen hoeft te beantwoorden die nuttig en logisch zijn. En het maken van de routes heb je zo aangeleerd.
Routes maken in vragenlijsten?
Laten we eerst eens stil staan bij wat het is, routes maken in vragenlijsten. Stel dat er verschillende subgroepen te onderscheiden zijn die jouw vragenlijst kunnen invullen. En dat het interessant is om verschillende groepen, verschillende vragen te stellen. Bijvoorbeeld klanten tegenover niet klanten. Maar er zijn ook andere criteria die je kunt gebruiken om verschillende vragen te stellen. Een paar voorbeelden:
- Leeftijd (jongeren vs. ouderen)
- Laatste aankoop (recent vs. meer dan een maand geleden)
- Aankoopkanaal (fysiek in de winkel vs. online)
- Klantcontact (wel contact gehad vs. nooit contact gehad)
- Nieuwsbrief abonnee (wel vs. niet)
Wat het ook is, er is vaak een reden om specifieke groepen binnen jouw vragenlijst een bepaalde vraag wel (of juist niet) te stellen. En dan wil je niet dat andere respondenten die vraag ook invullen. Zeker als het niet relevant is voor die doelgroep of als ze er geen ervaring mee hebben. Als je specifieke wensen hebt over wie welke vraag te zien krijgt, zijn er dus verschillende routes die je door de vragenlijst heen wilt leggen. Sommige zien alle vragen, sommige zien slechts de eerste twee vragen en zijn dan al klaar. Wat jij wilt! Er kunnen twee routes zijn of veel meer. Belangrijk is dat jij dit goed uittekent voordat je de vragenlijst gaat maken. En ik schrijf bewust het woordje “uittekenen” op, want dat heeft mij in het verleden altijd goed geholpen.
Voorwaarden voor routes
De optie om routes te maken in online vragenlijsten is er al heel lang. Ook in de gratis versies. En toch zien we in weinig vragenlijsten dit terug. Sterker nog… we zien in veel vragenlijsten dat er niets eens gebruik wordt gemaakt van pagina’s in de vragenlijst. Alle vragen op één pagina in een lange lijst. Super onoverzichtelijk en niet echt gebruiksvriendelijk. En dan kun je uiteraard geen route maken. Een voorwaarde om routes te maken is dat je pagina’s gaat inbouwen in je vragenlijst. Hierdoor zorg je ervoor dat de respondent na pagina 3 bijvoorbeeld naar pagina 5 springt en pagina 4 overslaat. Zonder pagina’s gaat dit nooit gebeuren. Een andere voorwaarde om routes te maken is dat je selectievragen opneemt die voldoen aan de volgende eisen:
- Gesloten vraag met antwoordopties
- Maximaal 1 keuze voor de respondent
Het programma achter de vragenlijst heeft een criteria nodig om iemand wel of niet door te sturen naar de volgende pagina. Bij een vraag met meerdere antwoorden mogelijk is het onmogelijk om het programma uit te leggen wanneer iemand wel of niet door mag. Houd het dus simpel. En dat begint al bij goed nadenken over wie je subgroepen zijn en waarom zij een andere route moeten bewandelen. Soms is dat heel simpel. Als iemand niet gebeld heeft met jouw klantenservice, kunnen ze deze ook niet beoordelen!
In het voorbeeld hieronder zie je een hele simpele route. Vraag 1 is de selectievraag (bijvoorbeeld: heb je online of telefonisch je laatste bestelling geplaatst?). Hierbij geeft respondent 1 aan dat hij dit online heeft gedaan, daardoor weet het programma dat hij door mag naar vraag 2 (beoordeling bestelling online) en dat hij vraag 3 niet mag zien (beoordeling bestelling telefonisch). Bij de andere twee respondenten is het antwoord op vraag 1 telefonisch. Zij mogen vraag 2 dus niet zien, maar vraag 3 juist wel. Bij vraag 4 komt iedereen weer terug bij elkaar.
Bouwen van de routes
Het bouwen van de routes wordt in de instructievideo voorgedaan in twee verschillende programma’s. Het is niet toevallig dat dit dezelfde zijn als die het beste uit de vergelijking van gratis online enquête software kwamen. Het principe van het bouwen van de route is overal hetzelfde. Het begint bij goed nadenken over de subgroepen, uittekenen van de routes en daarna pas zorgen dat ze goed in de online omgeving staan.
Klaar – testen maar!
Zoals bij elke vragenlijst dient er getest te worden en het liefst met een paar respondenten uit de doelgroep voor de vragenlijst. Nu heb je een extra test element, namelijk het testen van de verschillende routes. Neem dit serieus, als een doelgroep de verkeerde afslag neemt, krijgen ze de verkeerde vragen. Of ze vullen de verkeerde vragen in, of ze haken af. In beiden gevallen gaat het ten kosten van je validiteit en verlies je waardevolle informatie van je respondenten. Bijkomend effect is dat de respondent ook nog eens geïrriteerd is over jouw vragenlijst. Neem het serieus, neem de tijd. En zorg ervoor dat een respondent altijd contact kan opnemen indien er iets mis is met de vragenlijst. Respondenten zijn vaak betrokken bij het merk/de onderneming en vinden het fijn om iets te kunnen helpen. Mocht je onverhoopt er toch een foutje in hebben staan, zij zijn vaak er snel bij om jou te helpen!
Kortom, zorg voor de beste informatie bij de juiste personen door met routes te werken in vragenlijsten. Het verhoogt de kwaliteit van informatie en de respondent krijgt enkel de vragen die hij of zij moet krijgen. Iedereen blij. Succes met het maken van de vragenlijst. Kom je er niet uit, mag je altijd contact opnemen met de SPSSKoning.
